مالیات حقوق کارگران یکی از مهمترین مباحثی است که این قشر زحمت‌کش باید از آن اطلاع داشته باشند. عدم آگاهی از قوانین مالیاتی و مباحث مربوط به حقوق و دستمزد، ممکن است باعث بروز مشکلاتی در زندگی و فعالیت کارگران شود. این آگاهی به خصوص هنگام بستن قرارداد با شرکت‌ها و مجموعه‌های کاری بسیار ضروری است. در این مقاله از آرمیتاتکس، مهمترین نکات درباره مالیات حقوق کارکنان و پرسنل را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
مالیات حقوق کارگران چیست؟
بر طبق متن صریح قانون (ماده ۸۲ قانون مالیات حقوق) هر شخصی که در قبال کار انجام شده درآمد یا دستمزدی دریافت می‌کند، مشمول پرداخت مالیات می‌شود. در واقع از درآمد حاصل از کار و ارائه خدمات کاری کارگران، هر ماه باید مبلغی به عنوان مالیات کسر شود. البته کسر مالیات بر درآمد، قوانین، شرایط و محاسباتی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
پرداخت مالیات حقوق کارگران بر عهده کیست؟
پرداخت مالیاتی که برای حقوق و دستمزد در نظر گرفته شده، بر عهده کارفرما است. بر اساس ماده ۸۶ قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره این ماده، مالیات حقوق به عنوان بخشی از مالیات‌های تکلیفی شناخته می‌شود؛ به این معنی که پرداخت حقوق پرسنل و کارگران از تکالیف و وظایف کارفرما است. کارفرمایان باید بعد از محاسبه مالیات حقوق کارگران و پرسنل خود، در سامانه مودیان، جمع مبالغ مالیاتی را پرداخت کنند.
جریمه عدم پرداخت مالیات حقوق کارگران
همانطور که اشاره شد پرداخت مالیات حقوق کارگران بر عهده کارفرما است. اگر کارفرمایان شرکت‌ها و سازمان‌ها مالیات حقوق پرسنل و کارگران را پرداخت نکنند یا برای پرداخت مالیات آنها، در موعد مقرر اقدام نکنند، مشمول جریمه‌های مالی خواهند شد. جریمه عدم پرداخت مالیات بر درآمد حقوق کارگران به این صورت در نظر گرفته شده است:
- جریمه عدم ارائه لیست حقوق در موعد مقرر یا ارسال لیست خلاف اطلاعات واقعی: معادل ٪۲ حقوق پرداختی
- جریمه عدم پرداخت به موقع مالیات توسط پرداخت کنندگان حقوق: معادل ٪۱۰ مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر و ٪۲.۵ مالیات به ازای هر ماه تاخیر از تاریخ سر رسید.
نحوه محاسبه مالیات حقوق کارگران
برای محاسبه مالیات حقوق کارگران ۱۴۰۴ ابتدا باید از حقوق ناخالص، حق بیمه سهم کارگر را کم کنیم:
حق بیمه سهم کارگر – حقوق ناخالص = حقوق کارگر
باید توجه داشت در صورتیکه عدد به دست آمده کمتر از ۲۴ میلیون تومان بود (برای سال ۱۴۰۴) مالیاتی تعلق نخواهد گرفت و شخص از پرداخت مالیات معاف خواهد بود. همچنین در صورتی که عدد به‌دست آمده بیشتر از ۲۴ میلیون تومان باشد، از مبلغ حقوقی که مشمول مالیات شده، ۲۴ میلیون تومان کسر و برای مازاد آن، به صورت پلکانی مالیات اعمال می‌شود:
حقوق‌های مازاد بر ۲۴ میلیون تا ۳۰ میلیون تومان: ۱۰ درصد
برای حقوق‌های مازاد بر ۳۰ میلیون تا ۳۵ میلیون تومان: ۱۵ درصد
برای حقوق‌های مازاد بر ۳۵ میلیون تا ۴۰ میلیون تومان: ۲۰ درصد
به طور مثال: اگر شخصی ماهانه ۴۰ میلیون تومان حقوق دریافت کند، تا سقف ۲۴ میلیون تومان از مالیات معاف است؛ از ۲۴ تا ۳۰ میلیون تومان مشمول ۱۰ درصد مالیات؛ از ۳۰ تا ۳۸ میلیون تومان مشمول مالیات ۱۵ درصد مالیات و از ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان مشمول ۲۰ درصد مالیات می‌شود. بدین ترتیب مالیات نهایی او به شکل زیر محاسبه خواهد شد.
( ۶،۰۰۰،۰۰۰ * ۱۰٪) + ( ۸،۰۰۰،۰۰۰ * ۱۵٪) + ( ۵،۰۰۰،۰۰۰ * ۲۰٪) = ۲،۸۰۰،۰۰۰
جدول مالیات حقوق کارگران در سال ۱۴۰۴
برای بسیاری این سوال مطرح است که مالیات حقوق کارگران چقدر است؟ مبلغ دقیق مالیات حقوق کارگران برای سال ۱۴۰۴ به تفکیک درآمدها در این جدول درج شده است. کارگرانی که حقوق ماهیانه آنها برابر با ۲۴ میلیون تومان یا کمتر است، از مالیات حقوق ۱۴۰۴ معاف هستند.
| ردیف | مبلغ حقوق ماهانه (میلیون تومان) | مبلغ حقوق سالانه (میلیون تومان) | درصد مالیات |
|
۱ |
تا ۲۴ |
تا ۲۸۸ |
معاف |
|
۲ |
از ۲۴ تا ۳۰ | از ۲۸۸ تا ۳۶۰ |
۱۰ |
|
۳ |
از ۳۰ تا ۳۸ | از ۳۶۰ تا ۴۵۶ |
۱۵ |
|
۴ |
از ۳۸ تا ۵۰ | از ۴۵۶ تا ۶۰۰ |
۲۰ |
|
۵ |
از ۶۰ تا ۶۶ | از ۶۰۰ تا ۷۹۲ |
۲۵ |
|
۶ |
مازاد بر ۶۶ | مازاد بر ۷۹۲ |
۳۰ |
موارد مشمول در مالیات حقوق کارگران
بر طبق قانون تمام پرداختی‌ها به کارگر که شامل موارد معاف از مالیات نیست، مشمول مالیات در نظر گرفته می‌شود. کارشناسان خدمات حسابداری و حقوق و دستمزد در سازمان‌ها و شرکت‌ها موظف هستند تا در فیش حقوقی، پرداخت‌ها را لحاظ کرده و میزان مالیات آنها را مشخص کنند. به طور کلی آنچه که به کارگران به عنوان بخشی از حقوق پرداخت می‌شود، مشمول مالیات حقوق خواهد شود. موارد مشمول مالیات حقوق کارگران در فیش حقوقی آنها عبارتند از:
مزد و حقوق اصلی: که شامل حقوق ثابت و سایر مزایای مستمر مرتبط است.
اضافه کار: این پرداختی به عنوان درآمد تلقی شده و مشمول مالیات می‌شود.
پاداش‌ها: پاداش‌های پرداختی آخر سال و دیگر پاداش‌های مستمر مشمول مالیات هستند.
حق‌الزحمه و کارانه: به عنوان درآمد تلقی شده و مشمول مالیات است.
حق مسکن و خواروبار: اگر به صورت مستمر و نقدی پرداخت شوند، مشمول مالیات هستند.
مزایای غیرنقدی: در صورت پرداخت مستمر ماهانه، مشمول مالیات هستند.
فوق‌العاده‌ها: مثل بدی آب و هوا و محرومیت از تسهیلات زندگی، در صورت پرداخت مستمر، مشمول مالیات هستند.
معافیت‌های مالیات حقوق کارگران
حقوق کارگران در بخش‌های مختلف دارای معافیت‌هایی است که اطلاع از آن برای کارگران و کارکنان ضروری است. در همین خصوص قانون مالیات‌های مستقیم و بخشنامه‌هایی که سازمان امور مالیاتی منتشر کرده، موارد مختلفی از معافیت را برای حقوق کارگران پیش‌بینی کرده است که آنها را معرفی می‌کنیم:
معافیت پایه
همه ساله سقف مشخصی برای معافیت مالیات حقوق از سوی سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود. اگر درآمد کارگر کمتر از این میزان باشد، هیچ مالیاتی پرداخت نمی‌کند. همانطور که اشاره شد برای سال ۱۴۰۴ سقف معافیت مالیاتی برابر ۲۸۸ میلیون تومان در سال یا ۲۴ میلیون تومان در ماه است.
معافیت مزایا و پاداش‌ها
کارگران باید توجه داشته باشند که برخی از مزایای آنها یا به‌طور کامل و یا تا سقف مشخصی از مالیات معاف هستند.
معافیت بیمه و بازنشستگی
باید توجه داشت پرداخت‌هایی که به منظور بیمه و بازنشستگی انجام می‌شود، از مالیات معاف هستند. مثل سهم کارگر بابت حق بیمه تامین اجتماعی یا بیمههای تکمیلی و وجوهی که به‌عنوان بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، بازخرید خدمت یا خسارت اخراج به کارگر پرداخت می‌شود.
معافیت‌های درمانی
هزینه‌هایی که کارفرما برای درمان یا معالجه کارگر و افراد تحت تکفل او پرداخت می‌کند، در صورت ارائه مدارک معتبر، از مالیات حقوق معاف است.
معافیت‌های منطقه‌ای
کارگرانی که مشغول کار در مناطق کمتر توسعه یافته یا محروم هستند از تخفیف‌ها یا معافیت‌های مالیاتی برخوردار می‌شوند. این قانونی است که بر اساس ماده ۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم، وضع شده است. در برخی موارد، میزان مالیات کارگران شاغل در این مناطق را به نصف کاهش پیدا می‌کند.
معافیت مالیاتی مزایای حقوق کارگران
برخی از حقوق و مزایای پرداختی به کارگران، از پرداخت مالیات معاف هستند. کارگران شرکت‌های و سازمان‌ها باید آگاهی کاملی از معافیت مالیاتی مزایای خود داشته باشند. موارد معاف از مالیات عبارتند از:
- سنوات خدمت کارکنان
- هزینههای سفر و ماموریت
- مزایای غیرنقدی به میزان دو دوازدهم معافیت سالانه
- عیدی و پاداش آخر سال
- حقوق نیروهای مسلح
- هزینههای درمان (شامل دو هفتم بیمه تامین اجتماعی کارگران و بیمههای تکمیلی خود و اعضای خانواده آنها می‌شود)
- کمک هزینههای درمانی که کارفرما به کارگران خود پرداخت می‌کند.
راهکارهای قانونی برای کاهش مالیات حقوق کارگران
چطور می‌توان مالیات حقوق کارگران را کم کرد؟ آیا راهکارهایی وجود دارد تا کارگران مالیات خود را نپردازند یا کمتر از میزان تعیین شده آن را پرداخت کنند؟ باید متذکر شد که قانون مالیات برای همه کارگران عمومیت دارد و فرار مالیاتی و استفاده از ترفندهای غیر قانونی برای عدم پرداخت مالیات، کارفرمایان و کارگران را با جرائم مالی و مشکلات حقوقی مواجه می‌کند. اما راه‌های قانونی وجود دارد که می‌توان با استفاده از آنها مالیات کارگران را کاهش داد:
اعمال کامل کسورات بیمه
مواردی همچون حق بیمه کارگران، هزینههای بیمه تکمیلی و بازنشستگی جزو کسورات قانونی هستند و می‌توان با اعمال آنها از مبلغ پرداختی مالیات کم کرد.
ارائه مدارک هزینههای درمانی
کارگرانی که هزینههای درمانی برای خود یا افراد تحت تکفل‌شان پرداخت می‌کنند، می‌توانند با ارائه فاکتورها و مدارک معتبر به کارفرما یا اداره مالیات، از معافیت درمانی برخوردار شوند.
مشاوره مالیاتی
بسیاری از کارگران و شاغلین، آگاهی کافی از قوانین جاری حوزه کار و بخشنامه‌های جدید ندارند. استفاده از مشاور مالیاتی مجرب می‌تواند در زمینه مالیات، می‌تواند ابهامات را در حوزه مالیات حقوق رفع کند.
پیگیری اصلاح اشتباهات در فیش حقوقی
موارد زیادی پیش آمده که کارفرما به دلیل اشتباه، بی‌دقتی یا استفاده نرم‌افزارهای حسابداری قدیمی، مالیات بیشتری از حقوق کارگر کسر کرده است. بررسی فیش حقوقی توسط کارگران و تشخیص موارد اشتباه و کسورات بیش از اندازه مالیاتی، می‌تواند از ضررهای مالی جلوگیری کند.
ارسال لیست مالیات حقوق کارگران
مودیان مالیاتی بر اساس ابلاغیه سازمان امور مالیاتی، موظف هستند که لیست مالیات حقوق و درآمد را به صورت ماهیانه ارسال کنند. مودیان باید به فاصله یک ماه بعد از ارسال لیست حقوق، لیست جدید را همراه با جزئیات کارکرد و حقوق دریافتی هر کارگر به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.
مودیان همچنین بر طبق لیست مالیات حقوق، مالیات قانونی کسر شده از کارگران را باید به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند. لیست مالیات حقوق کارگران سازمان‌ها و شرکت‌ها به همین شکل ارسال می‌شود.
اصلاح و تغییر لیست مالیات حقوق کارگران
برای برخی از مدیران و کارشناسان مالی سازمان‌ها این سوال وجود دارد که آیا لیست مالیات حقوق کارگران قابل اصلاح و ویرایش است؟ سامانه مالیاتی طراحی شده برای فعالیت‌های مالیاتی مراجعه کنندگان، دارای امکاناتی است که بسیاری نسبت به آن بی اطلاع هستند. درباره تغییر لیست مالیاتی باید گفت امکان هرگونه تغییر، اصلاح و ویرایش لیست‌های مالیاتی در سایت لحاظ شده است. به طور معمول لیست‌های مالیاتی بر ۳ نوع هستند:
- لیست اصلی برای وارد کردن فهرست حقوق کارگران در ماه
- لیست الحاقی برای وارد کردن اطلاعات جامانده از لیست اصلی
- لیست اصلاحی برای ویرایش اطلاعات غلط یا مخدوش در لیست‌های قبلی
جمع‌بندی
کارفرمایان به دلیل تکلیفی که بر آنها برای پرداخت مالیات حقوق کارگران سپرده شده، باید اطلاع کافی از قوانین مالیاتی داشته باشند. همچین کارگران هم به دلیل قرارداد با شرکت‌ها و همچنین کسورات و تغییراتی که در حقوق آنها رخ می‌دهد، باید آگاهی‌های لازم راجع به قوانین مالیاتی داشته باشند. طبق قانون اگر حقوق کارگران از میزان سقف تعیین شده بیشتر باشد باید درصدی به عنوان مالیات کسر شود. کارگران همچنین معافیت‌های یا تخفیفی‌های مالیاتی در شرایط مختلف دارند. مالیات حقوق کارگران دارای قوانین، نکات و محاسباتی است که مهمترین آنها در این مقاله از آرمیتاتکس بیان شد. اگر در همین خصوص سوال یا نکته‌ای دارید با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
آیا همه کارگران موظف به پرداخت مالیات هستند؟
خیر؛ کارگرانی که حقوق و درآمدشان کمتر از سقف معافیت مالیاتی است، معاف از پرداخت مالیات هستند.
آیا حق اولاد مشمول مالیات است؟
خیر؛ حق اولاد مشمول مالیات نیست و معاف از پرداخت مالیات است.
آیا مزایا و پاداش کارگران شامل مالیات می‌شود؟
بله؛ بسیاری از مزایایی که کارگران دریافت می‌کنند مثل اضافه‌کار، پاداش، حق مسکن و بن کارگری، مشمول مالیات هستند، مگر مواردی که بر اساس قانون از پرداخت مالیات معاف هستند.
