برای اطلاع از مالیات بر درآمد شرکت های تجاری و موسسات غیر تجاری باید ابتدا از نحوه و هدف تشکیل موسسه یا شرکت آگاهی لازم داشت. بسیاری از موسسین و مدیران، بدون توجه به این موضوع، بعد از ثبت و تاسیس موسسه یا شرکت متوجه میزان مالیات آن شده‌اند و این ضررهای مالی برای آنها داشته است. برای بسیاری از افراد این سوالات مطرح است که مالیات شرکت‌ها چند درصد است یا تفاوت مالیات در شرکت‌های تجاری و غیر تجاری چیست؟ ما در این مقاله از آرمیتاتکس قصد داریم به این سوالات پاسخ داده و اطلاعات لازم را در خصوص مباحث مالیاتی شرکت‌ها و موسسات ارائه دهیم.
انواع مالیات‌ها در ایران
در شروع شاید لازم باشد تا در خصوص انواع مالیات‌ها در ایران توضیح دهیم. همه آنچه به عنوان مالیات اخذ می‌شود در دو دسته‌بندی مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم تقسیم‌بندی می‌شوند.
مالیات مستقیم چیست؟
در قوانین مالیاتی، مالیات مستقیم به دو شکل مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی محاسبه و پرداخت می‌شود. مالیات بر درآمد همانطور که از اسمش پیداست، بر هر نوع درآمدی که حاصل می‌شود تعلق می‌گیرد؛ اعم از حقوق، املاک، کشاورزی و… به عبارت دیگر مبلغ خالص درآمد، با کسر مالیات به دست می‌آید.
مالیات بر دارایی؛ مالیاتی است که بر املاک، مستغلات، ارث، حق تمبر و… تعلق می‌گیرد. تمام دارایی‌های فرد مشمول این مالیات شده و سالانه پرداخت می‌شوند.
مالیات غیر مستقیم چیست؟
مالیات بر مصرف؛ رایج‌ترین نوع مالیات‌های غیر مستقیم است که هنگام خرید کالاها و محصولات باید پرداخت شوند. مالیات بر ارزش افزوده نیز نوع دیگری از مالیات‌های غیر مستقیم هستند که توسط خریداران خدمات یا محصول پرداخت می‌شوند. سومین نوع مالیات‌های غیر مستقیم، مالیات‌های گمرکی هستند که برای محدود کردن واردات و تقویت تولید داخلی بر کالاها اعمال می‌شود.
تفاوت موسسه و شرکت چیست؟
برای محاسبه مالیات بر درآمد شرکت های تجاری و موسسات غیر تجاری نیاز است تا تفاوت شرکت و موسسه را بدانیم. باید توجه داشت که تاسیس و فعالیت شرکت‌ها با اهداف تجاری و کسب درآمد است. در نقطه مقابل هدف از ایجاد موسسات، کسب سود نیست. هدف اغلب موسسات، امور خیریه، امور فرهنگی و آموزشی و فعالیت غیر تجاری در زمینه‌های مختلف است. ناگفته نماند که فعالیت برخی موسسات در نهایت منجر به سودآوری برای آنها می‌شود که در این‌صورت آنها به موسسات انتفاعی نامگذاری شده و خدمات آنها مشمول مالیات می‌شود.
از تفاوت‌های موسسه و شرکت، می‌توان به دسته‌بندی‌های آنها هم اشاره کرد. بر اساس ماده ۲۰ قانون تجارت، شرکت‌های تجاری شامل شرکت‌های: سهامی، مختلط سهامی، غیر مختلط سهامی، تضامنی، با مسئولیت محدود، نسبی و تعاونی تولید و مصرف می‌شود. در طرف دیگر دو نوع موسسه غیر تجاری وجود دارند که شامل موسسات انتفاعی (مثل آموزشگاه‌های زبان، موسسه‌های حقوقی، ثبتی) و غیر انتفاعی (مثل موسسه‌های خیریه، صندوق‌های قرض الحسنه و انجمن های علمی) می‌شوند.
در بسیار از شرکت‌ها نیاز به استفاده از خدمات مالی و خدمات مالیاتی است. برای بهره‌گیری از این موارد می‌توان از خدمات موسسات و شرکت‌های معتبر استفاده کرد.
تفاوت موسسه و شرکت در مالیات
یکی از مهمترین تفاوت‌های شرکت های تجاری و موسسات غیر تجاری، مالیات و نحوه انجام امور مالیاتی است. تمام شرکت‌های تجاری باید در پایان سال مالی خود، به دولت مالیات پرداخت کنند. در صورت عدم پرداخت مالیات، این شرکت‌ها مشمول پرداخت جرائم مالیاتی می‌شوند. موسسات غیر انتفاعی اما معاف از پرداخت هرگونه مالیات هستند.
شرکت های تجاری مشمول مالیات
تمام شرکت‌های تجاری و بازرگانی که پیشتر اعلام شد اعم از شرکت‌های سهامی، تضامنی، تعاونی تولید و مصرف، مختلط سهامی، نسبی، مسئولیت محدود و مختلط غیر سهامی، مشمول پرداخت مالیات هستند. بر طبق ماده ۵۸۸ قانون تجارت این شرکت‌ها، اشخاص حقوقی به حساب آمده و در برابر قانون و دولت حقوق و تکالیفی دارند. شرکت‌ها با توجه به نوع فعالیت سودآور خود، باید اظهارنامه مالیاتی را در موعد مقرر به سازمان امور مالیاتی تسلیم نموده و مالیات خود را پرداخت کنند.
مالیات موسسات غیر تجارتی
دانشت این نکته ضروری است که موسسات غیر تجاری به لحاظ کسب سود یا سودآوری، به دو دسته تقسیم می‌شوند:
موسسات غیر تجاری انتفاعی: مثل آموزشگاه‌ها، موسسات مشاوره‌ای یا خدماتی که با هدف کسب سود فعالیت می‌کنند.
موسسات غیرتجاری غیرانتفاعی: مانند موسسات خیریه، فرهنگی، یا آموزشی بدون هدف کسب درآمد.
در خصوص موسسات مشمول مالیات این الزام وجود دارد که اگر موسسه غیرتجاری فعالیت اقتصادی یا خدماتی درآمدزا انجام دهد، مشمول مالیات بر درآمد می‌شود. چنانچه موسسه، فعالیت غیرانتفاعی واقعی داشته باشد (مثل خیریه‌ها یا انجمن‌های عام‌المنفعه)، در صورت تایید سازمان امور مالیاتی، از پرداخت مالیات معاف می‌شود.
نرخ مالیات بر درآمد شرکت های تجاری و موسسات غیر تجاری
درآمد حاصل از فعالیت اقتصادی شرکت‌های تجاری بعد از کسر هزینه‌های انجام شده مشمول مالیات می‌شوند. نرخ مالیات بر درآمد شرکت های تجاری ۲۵٪ است. لازم به ذکر است که بعضی از فعالیت‌ها نرخ مخصوص و منحصر به فرد خود را دارند. بنابراین بر طبق قانون هر شرکت تجاری یا شخص حقوقی بعد از اعمال معافیت ها، سهم مالیات بر درآمد خود را پرداخت کند. همچنین موسسات غیرتجاری که با هدف تقسیم سود تاسیس نشده‌اند، چنانچه دارای فعالیت انتفاعی باشند، جزو موسسات غیرتجاری انتفاعی محسوب شده و آنها هم مشمول مالیات با نرخ ۲۵٪ می‌شوند.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد شرکت های تجاری و موسسات غیر تجاری
فرض کنید یک شرکت تجاری یا موسسه غیر تجاری انتفاعی، سالانه درآمدی به مبلغ ۲ میلیارد تومان کسب کرده است و درآمد معاف از مالیات هم ندارد. هزینه‌های مربوط به دوره مالی ۵۰۰ میلیون تومان است. با این احتساب سود شرکت یا درآمد مشمول مالیات یک میلیارد و پانصد میلیون تومان است. طبق محاسبات، مالیات بر درآمد این شرکت ۳۷۵ میلیون تومان می شود. البته فرض بر آن است که تمام هزینه های ابرازی مورد تایید و جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی است که در ادامه به آن می پردازیم.
۱،۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰ = ۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰- ۲،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰
مبلغ مالیات در سال ۳۷۵،۰۰۰،۰۰۰ = ۲۵٪ * ۱،۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰
معافیت مالیاتی شرکت های تجاری و موسسات غیر تجاری
این سوال برای بسیاری وجود دارد که کدام شرکت های تجاری و موسسات غیر تجاری معاف از مالیات هستند؟ شرکت های تجاری، موسسات غیر تجاری و اشخاص حقوقی باید بر اساس مهلت قانونی تصویب شده نسبت به ارسال اظهارنامه مالیاتی خود اقدام کنند. شرکت‌های تجاری معاف از مالیات عبارتند از:
شرکت‌های فعال در حوزه کشاورزی
فعالیت‌های تولیدی، معدنی و گردشگری به مدت زمان مشخص از زمان تاسیس
کسب وکارهای مرتبط با اختراعات و اکتشافات
موسسات فعال در حوزه آموزش از جمله موسسات آموزشی غیر انتفاعی
شرکت‌های تعاونی
شرکت‌های فعال در حوزه صنایع دستی
شرکت‌های فعال در حوزه فرهنگی و هنری
شرکت‌های دانش بنیان
همچنین برخورداری معافیت مالیاتی شرکت های حقوقی و موسسات غیر حقوق نیز دارای ۳ شرط است که عبارتند از:
- ارائه اظهارنامه مالیاتی
- ارائه دفاتر و اسناد و مدارک نشان‌دهنده درآمد و دارایی شخص حقوقی
- رعایت موعد تحویل اظهارنامه و ترتیبات مقرر توسط سازمان امور مالیاتی کشور
هزینه‌های قابل قبول برای کاهش مالیات شرکت‌ها
بر اساس مواد ۱۴۷ و ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم، تنها هزینه‌هایی در محاسبه مالیات بر درآمد شرکت‌های تجاری و موسسات، قابل قبول شناخته می‌شوند که در چارچوب ضوابط قانونی باشند.
ماده ۱۴۷ قانون مالیات‌های مستقیم
بر طبق این ماده قانونی، هزینه‌های قابل قبول مالیاتی باید متعارف ، مستند و مرتبط با همان دوره مالی باشند. این یعنی شرکت‌ها نمی‌توانند هزینه‌های مربوط به سال‌های دیگر را برای کاهش مالیات سال جاری منظور کنند. همچنین در صورتی که هزینه ای در قانون پیش‌بینی نشده باشد یا از حدنصاب مشخص‌شده بیشتر باشد اما به موجب قانون یا مصوبه هیأت وزیران پرداخت شود ، همچنان قابل قبول است. نکته مهم دیگر این است که هزینه های مرتبط با درآمدهای معاف یا مشمول مالیات با نرخ صفر، از درآمدهای مشمول مالیات قابل کسر نیستند. علاوه بر این، برای هزینه هایی با مبلغ بالاتر از ۵۰ میلیون ریال (۵ میلیون تومان) پرداخت باید از طریق سیستم بانکی شرکت انجام گیرد تا از نظر مالیاتی مورد پذیرش باشد.
ماده ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم
این ماده شامل فهرستی از هزینه‌های قابل قبول مالیاتی است که شرکت‌ها می‌توانند در محاسبه درآمد مشمول مالیات لحاظ کنند. از جمله این هزینه ها می‌توان به بهای تمام شده کالا یا خدمات فروش‌رفته، هزینه های حقوق و مزایای کارکنان مطابق مقررات، اجاره محل فعالیت و تجهیزات، هزینه سوخت، برق ، آب، تلفن و سایر هزینه‌های عمومی و اداری اشاره کرد. رعایت دقیق ضوابط این مواد به شرکت‌ها کمک می‌کند تا در زمان رسیدگی مالیاتی، هزینه های آن ها مورد پذیرش سازمان امور مالیاتی قرار گرفته و از افزایش غیر واقعی مالیات هنگام محاسبه مالیات بر درآمد شرکت های تجاری جلوگیری شود.
نتیجه‌گیری
برای پرداخت مالیات بر درآمد شرکت های تجاری و موسسات غیر تجاری باید قوانین و بخشنامه‌های جدید را مدنظر قرار داد. نکته مهم در این بین موسسات غیر تجاری هستند که بسیاری گمان می‌کنند به صورت کلی معاف از پرداخت مالیات هستند. در این خصوص باید گفت موسسات غیر تجاری در صورتی از مالیات معاف هستند که فعالیت اقتصادی سودآور نداشته باشند و انتفاعی محسوب نشوند؛ در غیر این صورت باید بر اساس نرخ مطرح شده مالیات را پرداخت کنند. در صورتی‌که در خصوص مالیات بر درآمد شرکت های تجاری و موسسات غیر تجاری نکته‌ای مدنظر داشتید با ما به اشتراک بگذارید.
